आनंदी पाऊस (Anandi Paus)

 🌧️💧💦😇 आनंदी पावसासोबत मनमोकळ्या गप्पा😇💦💧🌧️  (featured)                आनंदी पावसाचे मनोगत! त्याच्या जन्म कसा, केव्हा झाला अशा बऱ्याच गोष्टींचा तपशील आज पर्यंत अनेक लेखांमधून या ना त्या कारणाने येत गेला. तथापि सलग तासभराचा गप्पांचा कार्यक्रम किंवा ध्वनीफीत स्वरूपात मात्र उपलब्ध नव्हता. आज मात्र हा मनमोकळ्या गप्पांचा कार्यक्रम ध्वनिफीत स्वरूपात उपलब्ध झालेला आहे. त्याची यु-ट्युब लिंक खाली दिलेली आहे. त्यावर जाऊन आपणास ती ऐकता येईल.                 आता थोडे या गप्पांबद्दल. तर माझी अगदी सख्खी मैत्रीण, वास्तूविद्या महाविद्यालयातील वर्ग मैत्रीण, आता बारामतीच्या वास्तुविद्या महाविद्यालयात, प्राध्यापक आणि शैक्षणिक प्रमुख अशा दुहेरी भूमिकेत कार्यरत आहे. आपली सख्खी मैत्रीण, तिची कार्यभूमी, तिचे शैक्षणिक कार्यात योगदान हे सारे मला कौतुकाने प्रत्यक्ष बघण्याची अगदी मनापासून इच्छा होती. तसेच तिनेही बऱ्याचदा त्यांच्या महाविद्यालयात येण्याचे आमंत्रण दिले होते. परंतु योग आल्याशिवाय कुठलीही गोष्ट तडीस ...

🪔  🪔 🌷 🪻 🌿 आनंदी सोहळा - ६ 🌿 🪻 🌷 🪔 ( ज्ञानेश्वरीतील जल दर्शन) 🪔🌷🪻🌿 (featured) 🌿🪻🌷🪔 🪔 🌿 🌿 🌿 🌿 🌿 🌿 🌿🪔 🪔 🪻 🪻 🪻 🪻 🪻 🪔 🪔 🌷 🌷 🌷 🪔 🪔 🪔 🪔 🪔 🌾🌾🌾आज आनंदी पाऊस सहा वर्षांचा झाला. त्यानिमित्ताने हा आनंदी सोहळा -६!🌾🌾🌾           आजतागायत प्रत्येक आनंदी सोहळ्या निमित्ताने काहीतरी वेगळे, सुरेख आणि साऱ्यांचाच आनंद द्विगुणीत करणारे देण्याचा प्रयत्न केलेला आहे. आजही तसाच आणखी एक प्रयत्न!    आज मितीस साऱ्यांचाच जीवनातील सगळ्यात महत्वाचा घटक म्हणजे पाणी! जल!             माझे गुरु जलपुरुष डॉ रा श्री मोरवंचीकर यांनी जलावर अतिशय व्यापक आणि सखोल अभ्यास, संशोधन केलेले आहे, याचा मी या पूर्वीही अनेकदा उल्लेख केलेला आहेच. त्यांच्याच जलावरील ग्रंथाचा उल्लेख पंचम वेद असा केला जातो. याच ग्रंथातील हा एक महत्त्वपूर्ण लेख! लोकमनातील पाणी या शीर्षकाखाली अनेक संतांची वचने दिलेली आहेत. त्यापैकी एक संत म्हणजे ज्ञानेश्वर. त्यांनी लिहिलेला ग्रंथ म्हणजे भावार्थ दीपिका म्हणजेच ज्ञानेश्वरी . ...

💧💦🫧   जलदेवता - कलश किंवा घट  🫧💦💧 (featured) 🪻🌿🪻गुरुपौर्णिमेच्या खूप साऱ्या आनंदी शुभेच्छा!🪻🌿🪻                 यापूर्वी मी बऱ्याच वेळा माझे गुरु डॉ रा श्री मोरवंचीकर यांचा 'जलपुरुष' म्हणून उल्लेख केलेला आहे. तसेच त्यांच्या नावा आधी असलेल्या बिरुदांमध्ये 'जलपुरुष' हे बिरूद कायमच असते. सोबतच त्यांचे जल या विषयावरील संशोधन, अभ्यास या बद्दलही उल्लेख केलेला आहे. त्यांचा जल संस्कृती वरील एक एकमेवाद्वितीय ग्रंथ म्हणजे "भारतीय जल संस्कृती - स्वरूप आणि व्याप्ती" . या ग्रंथाचा उल्लेख पंचम वेद म्हणजेच पाचवा वेद असाही केला जातो. याच ग्रंथातील हा एक लेख. आपण सर्व वाचकांना अगदी मनापासून आवडेल, एव्हढेच नव्हे तर त्यातून बऱ्याच गोष्टी आकळतील. त्यातील शब्द न शब्द आपणास एक उर्जा देईल, विचार करण्यास प्रवृत्त करेल. अगदी आत पर्यंत पोहोचेल आणि एक प्रकारची स्वर्गीय तृप्ती देईल.                                 जीवन म्हणजे एक बंधन आहे आणि प्रत्येक जन्मात हे...

 🛕🛕 मंदिराच्या शिल्पंकलेची जनसामान्यांच्या जीवनाशी ओळख🛕🛕                    जगभरात भारताची एक कृषीप्रधान देश म्हणून ओळख आहे. पण त्यापेक्षा कणभर जास्तच भक्ती प्रधान देश म्हणून ओळख आहे. ही भक्ती  पंचमहाभूतां पासून,  जन्मदात्या माता-पिता,  देव-देवता,  पशु-पक्षी , वृक्ष-वल्ली    पर्यंत सगळ्याप्रती दिसून येते. या सगळ्यांतून भक्तीचे दोन प्रकार पडतात, सगुण आणि निर्गुण. निर्गुण भक्तीतून वाङमय निर्मिती झाली आणि सगुण भक्तीतून मूर्ती, शिल्पं, मंदिर यांची निर्मिती झाली.                   वैदिक काळातील आचरणात 'प्रतिक पूजन' कुठेही आढळत नाही. तथापि नंतरच्या काळात मानवाला आपल्या श्रद्धा-भक्ती निश्चिती साठी भौतिक प्रतिमांची गरज भासू लागली. मग त्यासाठी सुरवातीला ओबड-धोबड प्रतिमा अस्तित्वात आल्या. ह्या प्रवासाचा हळूहळू विकास होत, ओबड-धोबड प्रतीकांपासून ते अतिशय सुंदर आणि स्वर्गीय कलाकुसरीने मंडीत अशा मूर्तीपर्यंत होत गेला. यासोबतच या देव-देवतांची घरं म्हणजे देवालय. या...

🌿🌸🌿🌸आनंदी सोहळा-५ 🌸🌿🌸🌿 (featured)  ☘️🏵️☘️🏵️☘️🏵️☘️ आनंदाचे डोही आनंदतरंग । आनंद चि अंग आनंदाचे ॥ काय सांगो जालें कांहीचियाबाही । पुढें चाली नाहीं आवडीनें ॥ गर्भाचे आवडी मातेचा डोहळा । तेथींचा जिव्हाळा तेथें बिंबे ॥ तुका म्हणे तैसा ओतलासे ठसा । अनुभव सरिसा मुखा आला ॥ -संत तुकाराम महाराज आणि    आनंदी आनंद गडे, इकडे तिकडे चोहिकडे || धृ.|| वरती खाली मोद भरे, वायूसंगे मोद फिरे नभांत भरला,  दिशांत फिरला, जगांत उरला मोद विहरतो चोहिकडे || १ || सूर्यकिरण सोनेरी हे, कौमुदि ही हसते आहे खुलली संध्या प्रेमाने,  आनंदे गाते गाणे मेघ रंगले, चित्त दंगले, गान स्फुरले इकडे, तिकडे, चोहिकडे || २ || नीलनभी नक्षत्र कसे, डोकावुनि हे पाहतसे कुणास बघते ? मोदाला; मोद भेटला का त्याला ?  तयामधे तो, सदैव वसतो, सुखे विहरतो इकडे, तिकडे, चोहिकडे || ३ || वाहति निर्झर मंदगती, डोलति लतिका वृक्षतती पक्षी मनोहर कूजित रे, कोणाला गातात बरे ?  कमल विकसले, भ्रमर गुंगले, डोलत वदले इकडे, तिकडे, चोहिकडे || ४ || स्वार्थाच्या बाजारात, किती पामरे रडतात त्यांना मोद कसा मिळतो,...

  नदीचे मातृत्व (featured) लाडकी कावेरी!  (श्रीरंगापट्टनम्) लाडकी कावेरी!  (श्रीरंगापट्टनम्) पर्यावरण. निसर्ग. दोन वेगवेगळे शब्द. वरवर पाहता दोन्ही शब्द सारखेच वाटतात. तथापि तसे नाही. परंतु परस्परांशी निगडीत आहेत. पाच जुन, जागतिक पर्यावरण दिवस!  सर्व सामाजिक माध्यमांमधून या दिवसाच्या भरभरून शुभेच्छा दिल्या जातात. फक्त एक दिवस. मग सारे संपते. आपण सारेच दावा करतो. मानव निसर्ग प्रेमी आहे. त्याचे निसर्गाशी जवळचे नाते आहे.  तथापि त्या निसर्गावर प्रेम करणे तर बाजूलाच त्याला अव्याहतपणे ओरबाडण्याचे काम मात्र करत असतो निसर्गाचा एक अतिशय महत्वाचा, अविभाज्य भाग म्हणजे, नदी, सरिता, तटी, तटिनी, जलवाहिनी, तरंगिणी, निर्झरिणी, आपगा, कल्या, निग्मना, कल्लोलिनी,... आपण नदीला माता म्हणतो, मानतो. तथापि तिला दिलेले हे स्थान आपण विसरून जातो, विसरून गेलो आहे. त्यामुळे तिची अवस्था, पर्यायाने आपली अवस्था अतिशय भयावह झालेली आहे.  आमचे दादा,  आंतरराष्ट्रीय कीर्तीचे इतिहास आणि पुरातत्त्व संशोधक, जल-संस्कृतीचे आद्य अभ्यासक, ऋषितुल्य डॉ रा. श्री. मोरवंचीकर   यांनी पाणी या विषय...