आनंदी पाऊस (Anandi Paus)

  आनंदाचा झरा  (वारसा स्पर्धा २)                                             आज मी माझ्या थोड्या वेगळ्या वारस्या बद्दल सांगणार आहे . या स्पर्धेतील कुठल्याही सदरात न मोडणारा . माझ्या सतत आनंदाने झिरपत असणाऱ्या झऱ्याबद्दल . हा वारसा भौतिक स्वरूपाचा नसल्याने अर्थातच याचा फोटो मी देऊ शकणार नाही .                                             एकदा मी माझ्या आईशी फोनवर बोलत होते . काही एक गोष्ट मला तिच्यासारखी जमत नव्हती , बहुतेक त्याबद्दल . आणि मी एकदम बोलून गेले , काय ग तुझ्यातले माझ्यात काही उतरले नाही . तू इतकं काय काय आणि उत्तमच करत असते आणि मला त्यातलं फारस काही जमत नाही . तर ती म्हणाली , उतरली आहे की एक महत्वाची गोष्ट , माझ्यातील उत्साह आणि कायम आनंदी रहाणे . काय खुश झाले खरंच मी त्या क्षणी ! आणि जसजसा ...

 वस्तु - खल आणि शंख  (वारसा स्पर्धा -2)                      माझे आजोबा (आईचे वडील) वैद्य होते . आयुर्वेदिक औषधांसाठी लागणारा सगळा कच्चा माल ते स्वतः जाऊन खरेदी करून आणत . त्यानंतर त्यापासून सगळ्या प्रकारचे चूर्ण , भस्म , ते स्वतः , स्वतः च्या हाताने , कुणाच्याही मदतीशिवाय तयार करत . हे चूर्ण तयार करण्यासाठी ह्या खलांचा वापर करत . अगदी छोट्या आकारापासुन ते अगदी मोठ्या आकारापर्यंत असे जवळ जवळ पाच सहा खल होते त्यांच्याकडे . सगळ्यात मोठ्ठे तर खूपच वजनी होते , पण ते स्वतः उचलत गरज लागली तर . ते गेल्यानंतर , आम्ही कुणीही त्या  खलांचा वापर करू शकत नव्हतो . म्हणून एक मोठ्ठे खल , एका वैद्यांना दिले . बाकी उरलेले माझी आई , मामे बहीण आणि मी घेऊन आलो आपापल्या घरी , त्यांची आठवण म्हणून . मी तर त्याचा काहीही वापर करत नाही . पण आजोबा त्या स्वरूपात कायम माझ्या सोबत आहे , ही जाणीव कायम असते . हे सगळे खल शंभर वर्षापेक्षाही...

 ताम्हण .........जारुल  (काही अनुभवलेलं.....)                                                                           किती सुंदर शब्द आहेत दोन्ही . एकाच फुल झाडाची दोन नावं .दोन रंगाची फुलं येतातं ... गडद गुलाबी आणि फिकट जांभळा ( लव्हेंडर ) . दोन्ही रंगछटा  खूपच मोहक आणि माझ्या खूप आवडीच्या . .. आणि अख्ख झाड या रंगाच्या फुलांनी बहरलेले असते . आता (म्हणजे साधारण मार्च शेवटापासुन ते मे पहिल्या आठवड्यापर्यंत) त्याचे बहरण्याचे दिवस ...                                                                           ताम्हण - महाराष्ट्राचे राज्य फुल. हे महाराष्ट्रात असे पर्यंत माहीत नव्हते . एव्हढेच काय पण हे ...

 वस्तु  -  शेवयांचा घडीचा (घोडीचा) पाट  (वारसा स्पर्धा २)                                  अलीकडे आपल्या पारंपरिक भारतीय शेवया अगदी नामशेष झाल्या आहेत . पण परदेशी न्युडल्सनी मात्र चांगलाच धुमाकूळ घातलाय आणि अतिशय लोकप्रिय सुद्धा झाल्यात आपल्या भारतात . आपल्या आजच्या पिढीला शेवया माहितीच नाही म्हटले तरी त्यात काही वावगे होणार नाही .                                    आता शेवयाच नामशेष झाल्यात म्हटल्यावर , त्या करण्याच्या पद्धती आणि उपकरणे सुद्धा पूर्णपणे काळाच्या आड गेली आहेत . मधल्या काळात शेवया करायचे साचे(मशीन) आले होते , मी तेव्हा ते पाहिल्याचे स्पष्ट आठवते आहे . फार कमी वेळात भरपूर शेवया होत त्यात . पण खूप शक्ती लागे आणि शेवया एकदम जाड . त्या तुलनेत पाटावर केलेल्या शेवया फारच बारीक आणि नाजूक . डब्यात भरून ठेवतांनाही हळुवार भराव्या...

 पुर्वजांचे छायाचित्र .                                                आजकाल उठता-बसता प्रत्येक क्षणी कित्तेक छायाचित्र काढली जातात . आणि कित्येक खोडुन टाकली जातात . याचा परिणाम , इतके छायाचित्र असतात , की त्यातील कित्येक लक्षात सुद्धा रहात नाहीत आणि ठळक कायमचे लक्षात तर एकही राहत नाही . अगदी थोड्या काळापूर्वी म्हणजे अगदी वीस वर्षांपूर्वी सुद्धा तसे नव्हते . मोजकीच छायाचित्र काढली जात , कारण तश्या सोयी सुविधा ही नव्हत्या आणि बरेच खर्चिक सुद्धा होते . भ्रमनध्वनीत ही सुविधा उपलब्ध झाली आणि छायाचित्रांच्या जगात एकदमच ऐतिहासिक क्रांतीच झाली !                                              आमच्या लहाणपणी सुद्धा असे नव्हते .  अगदी मोजकीच छायाचित्र काढली जात . काही वेळा घरात काही खास समारंभ असे तेव्हाच , घरात स्वतःच...

साय आणि पुढील प्रवास-२ (घरातील गमती जमती)                                   आता आज सायीपासुन तयार झालेल्या ताकाची, पुढची गोष्ट! तर या सायीपासुन तयार झालेल्या ताकाचे नेहमी तीन भाग केले जात, आणि कधी कधी चौथाही भाग केला जात असे . एक भाग चमचाभर ताक, एक भाग वाटीभर ताक, तिसरा भाग म्हणजे उरलेले सगळे ताक. शिवाय जेव्हा केव्हा या चौथा भागाची गरज पडत असे, तेव्हा अजुन एक वाटीभर ताक बाजुला काढले जात असे. अर्थातच पहीला चमचाभर ताक म्हणजे दुसऱ्या दिवशी निघणाऱ्या सायीला विरजण लावण्यासाठी असे. हे विरजण म्हणजे एक फार मजेशीर प्रकार होता तेव्हा, म्हणजे मला तरी फार मजेशीर वाटे! त्याचा एक किस्सा. आमच्या घराच्या समोर एक कुटुंब राहत असे, किंबहुना ते अजुनही तिथेच राहतात. तेव्हा त्यांच्याकडे त्यांची एक भाची रहात असे. गम्मत म्हणजे त्यांच्याकडचे विरजण कायमच संपुन जात असे. जरा अंधार पडला की त्यांची ही भाची, जी आमच्याच वयाची आणि आमची चांगली मैत्रीण, येत असे विरजण घ्यायल...