खजीना-२ (घरातील गमती जमती)

खजीना-२

(घरातील गमती जमती)

                                                       खजीना दोन च्या या भागात त्याच, मम्मी-दादांच्या कपाटाचा खालचा भाग आणि त्यातील खजीना. ह्या भागाला दोन लाकडी सरकते दरवाजे होते. हा भाग सुद्धा कितीतरी मौल्यवान खजिन्याने खचाखच भरलेला होता! त्यापैकी आधी डावीकडच्या भागातील खजीना पाहू या. आमच्या मम्मीला वाचनाची प्रचंड आवड आहे. अगदी पहिलेपासून ते अगदी आजतागायत तशीच आहे. काय काय वाचून काढत असते. प्रत्येक वेळेला मला थक्क व्हायला होते, तिने काय वाचले हे ऐकून! तर या भागात बरीच पुस्तक होती. मराठी, हिंदी आणि दादांची काही इंग्रजी. बाकी कुठली होती ते काही मला आठवत नाही. पण "रुचिरा"मात्र अगदी ठळक आठवतेय. छान वाटायचे ते पुस्तक बघायला, वाचायला आणि त्यातील चित्र बघता बघता तोंडाला चांगलेच पाणी सुटत असे. नंतर पुण्यात शिकायला गेले तेव्हा ओगले बाईंचा नातू आमच्याच महाविद्यालयात होता. असा वेगळ्याप्रकारे परत ओगले बाईंची आठवण कायम समोर असायची. या पुस्तकातील छायाचित्र हा एक सगळ्यात महत्वाचा आणि आवडीचा भाग! सारखीच पाहावीशी वाटत ही छायाचित्र. काही वर्षांपासून चंद्रमोहन सरांची ओळख झाली. त्यांच्याकडून या सगळ्या छायाचित्रांबद्दल आणि त्या छायाचित्रांच्या चित्रणाबद्दलच्या छान छान आणि रुचकर गोष्टी कळल्या. कारण त्यातील सगळी छायाचित्र त्यांनीच घेतलेली आहेत. त्यामुळे "रुचिरा" अजूनच जिव्हाळ्याचे झाले. एव्हढे सगळे असले तरी आता माझ्याकडे ते पुस्तक नाहीये आणि आजतागाजयत त्यातून वाचून मी एकही पदार्थ केलेला नाही! 

                                                       दुसरे म्हणजे मम्मी उत्तम शिवणकाम आणि भरतकाम करीत असे. मग या शिवणकामाचे वेगवेगळे पेपर कटिंग्स करून या कपाटात ठेवलेले असत.  त्यातले मला ओ की ठो काळात नव्हते, तेव्हाच नाही, तर अगदी आजतागायत. शिवाय भरतकामासाठी लागणारे छान छान डिझाइन्स, ट्रेसिंग पेपर  वर काढून ठेवलेले असत. कधी वर्तमान पत्रामध्ये काही डिझाइन्स येत, तर कधी कुणाकडे बघायला मिळत. मग ती ट्रेसिंग  पेपर  आणून त्यावर ट्रेस  करून ठेवत असे. मग जेव्हा-केव्हा पडद्यावर, आमच्या निरनिराळ्या कपड्यांवर भरतकाम करायचे असे तेव्हा हे सगळे चटकन मदतीला धावून येत असत आणि आमच्या कपड्यांची शोभा वाढवत असत. आम्हाला शाळेत शिवणकला विषय होता. त्यातही थोडेफार भरतकाम असे मग तेव्हा आम्हालाही मम्मी याच संकलनामधून छान छान डिझाइन्स  काढून देत असे. या सोबतच मम्मीला गाण्याची फार आवड होती पण आजतागायत तिला शिकता आले नाही. तर या गाण्याच्या नादामुळे तिने गाण्यांची एक वहीच केली होती, मिळतील ती गाणी ती त्या वहीत लिहून ठेवत असे. 

                                                       आता कपाटाची उजवी बाजू आणि त्यातील खजीना. या भागात बऱ्याच फाईल्स  होत्या. दादांच्या कामाच्या असाव्या बहुतेक . पण एक फाईल  फार खास होती त्यात. अगदी आत्ता आत्ता पर्यंत होती ही फाईल. बाहेरून गडद चॉकोलेटी रंगाची आणि आतून मात्र थोडी वेगळी होती. साधारणपणे सगळ्या फाईल्स मध्ये कागद ठेवायचे म्हणजे त्याला ठराविक ठिकाणी दोन छिद्र पाडावी लागतात. असे केल्याने बऱ्याचदा तो कागद फाटण्याची शक्यता असते. पण या फाईल  मध्ये तसे नव्हते. रायटिंग  पॅड  ला असते तशी क्लिप  होती, मुखपृष्ठ आणि मलपृष्ठ या दोन्हीवर आतल्या बाजूने, लांबीच्या एका बाजूला मध्य भागी लावलेली होती. त्यामुळे त्यात लावलेले कागद फाटण्याची शक्यता नव्हती. कारण या फाईल तसेच खूप महत्वाचे कागद असत. ते म्हणजे सगळ्यांची वेगवेगळ्या परीक्षांची प्रमाणपत्र आणि गुणांच्या याद्या. अगदी दादांपासून, दोन्ही आत्या आणि सगळे काका, या सगळ्यांची प्रमाणपत्र यात असत सुरक्षितपणे ठेवलेली. नंतर आम्ही मोठ्या होत गेलो, तसे आमचीही सगळी प्रमाणपत्र, वेगवेगळ्या परीक्षांची, खेळांची, याच फाईल  मध्ये ठेवली जात असत. आता मात्र जो तो ज्याची त्याची प्रमाणपत्र घेऊन गेलाय आपापल्या घरी आणि ती फाईल  सुद्धा नाहीये. 

                                                    या भागातील दुसरी अतिशय सुंदर गोष्ट म्हणजे छायाचित्रांच्या पुस्तिका म्हणजेच फोटोंचे अल्बम !   जवळ जवळ सगळी छायाचित्र कृष्णधवल, अगदी आमच्या लहानपणीची सुद्धा! मम्मी दादांच्या, आत्यांच्या, मामाच्या लग्नाचे सगळे. या अल्बम मध्ये एक पान जाड असे, ज्यावर फोटो लावले जात आणि या दोन पानांच्या मध्ये एक ट्रेसिंग पेपर असे. त्यामुळे दोन्ही फोटो सुरक्षित राहत  असत. या जाड पानांवर फोटोच्या आकाराप्रमाणे, चार कोपऱ्यात जाड कागदाचे चार अगदी छोटे छोटे त्रिकोणी कोन चिकटविलेले असत. मग या चार त्रिकोणी कोनांमध्ये एक फोटो अडकवून ठेवला जात असे. ह्या सोयी मुळे कुठलाही फोटो त्यात सुरक्षित पणे लावता आणि काढता येत असे. हे सगळे अल्बम बघायला आम्हाला फार मज्जा वाटत असे. आणि हे सगळे साधारण कपाटाची सफाई करतांनाच बाहेर निघे आणि बघता येत असे. अल्बम मात्र आम्ही अधून मधून आठवण आली आणि लहर लागली की काढून बघत असू. पण खूप सूचना असत बघतांना. जसे पण सावकाश उलटावा, फोटोला मध्ये बोट किंवा हात लावू नका वगैरे वगैरे. ही झाली खजीना-२ ची गोष्ट पूर्ण बाकी खजिन्यांच्या गोष्टी पुढच्या भागात मिळतीलच वाचायला लवकरच. 

©आनंदी पाऊस 

(घरातील गमती जमती)

१२ एप्रिल २०२०

रुचिरा पुस्तक 

ओगले बाई 

भरतकाम डिझाईन 

भरतकाम डिझाईन 

भरतकाम डिझाईन 

भरतकाम डिझाईन 

ब्लॉउज साठीचे पेपर कटींग 

फ्रॉक साठीचे पेपर कटींग 

प्रमाणपत्र 

प्रमाणपत्र 

लग्नतील कृष्ण धवल छायाचित्र 

लग्नातील कृष्ण धवल छायाचित्र 

लग्नातील कृष्ण धवल छायाचित्र 

लग्नातील कृष्ण धवल छायाचित्र 

याच त्या पेपर क्लिप्स अल्बम 

मध्ये फोटो अडकविण्यासाठी 

वापरल्या जात . 

या पेपर क्लिप्स मध्ये अशा 

पद्धतीने फोटो अडकविला 

जात असे .