लाकडी गल्ला (माझा वारसा)

 लाकडी गल्ला 

(माझा वारसा)

                            मी आता पर्यंत , वारसा स्पर्धा आणि माझा वारसा या सदरातून माझ्या/आमच्या बऱ्याच वारसा असलेल्या गोष्टी आणि त्यांच्या विषयी माहिती सांगितली . अजूनही अशा बऱ्याच वारसा असलेल्या गोष्टी सांगणार आहेच . या सगळ्या उपक्रमांच्या आधी मला यातील फारच मोजक्या गोष्टी माहिती होत्या . पण या उपक्रमामुळे मला बऱ्याच गोष्टींची नीट , पूर्ण आणि खोलवर माहिती झाल्या . पैकी सगळी माहिती मला दादांकडून (वडील) मिळाली . पण माझ्या दोन काकूंनी , या सगळ्या वस्तू अजूनही नीट जपून ठेवल्या आहेत . एक काकू म्हणजे जी अजूनही आमच्या मूळ घरात राहते आणि दुसरी काकू , जी खूप वर्ष आमच्या मूळ गावी असलेल्या घरात राहिलेली आहे . यापैकी फार थोड्या वस्तू वापरात आहे आज , बाकीच्या वापरात नसलेल्या वस्तूही त्यांनी नीट , अगदी निगुतीने जपून ठेवल्या आहेत . म्हणजे खऱ्या अर्थाने वारसा जपून ठेवण्याचे काम त्यांनीच केले आहे आणि अजूनही करत आहेत . या वस्तू जपून ठेवणे म्हणजे खूप सोपे काम नसते खरतरं . वेगळ्या अर्थाने काहीही उपयोगाच्या नसतात . ठेवायला भरपूर जागा लागते . तसेच वेळोवेळी साफसफाई करावीच लागते . या सगळ्या कारणांमुळे अशा वस्तू बर्‍याच वेळा  मोडीत काढल्या जातात . पण त्या दोघींनी असे न करता , त्या सगळ्या वस्तू अगदी नीट जपून ठेवल्या आहेत . दोघीं चे अगदी शतशः आभार ! कारण त्यांनी अप्रत्यक्षपणे माझ्या पूर्वजांची भेट घडवून दिली , त्यांच्या सहवास आणि स्पर्श अनुभवण्याची एक छान , दुर्मिळ आणि अशक्य अशी संधी प्राप्त करून दिली ! खरतरं हे सगळे शब्दांच्या पलीकडले आहे , पण काही वेळा आपल्या जवळ असेल त्या तोकड्या शब्दांत व्यक्त होणे गरजेचे असते . 

                              असेच काही महिन्यांपूर्वी मी काकूकडे गेले होते . तेव्हा ती म्हणाली , "अगं आपल्या गावाच्या घरात एक लाकडी पेटी होती . मला ती खूप आवडते , म्हणून मी ती इथे घेऊन आलेय . पण ती कसली पेटी आहे वगैरे बद्दल मला काहीच माहिती नाही . मी बघते आहे तेव्हापासून त्यात आईची(लहान आजी) पैठणी ठेवलेली असे ." मी म्हटले दाखव तरी . बघितले आणि ती लाकडी पेटी उघडून पाहिली तर , तिच्या झाकणाला आतल्या बाजूने लांबीच्या बाजूला समांतर काही लाकडी पट्ट्या लावलेल्या , त्यामुळे त्यात काही कागदपत्र वगैरे ठेवण्यासाठी जागा तयार झालेली दिसली . पेटीत पाहिले तर , त्यात अगदी मामुली खोली असलेले वेगवेगळ्या मापाचे काही कप्पे दिसले . पण पेटीची उंची तर बरीच दिसत होती . काकू म्हणाली अगं , ते बाहेर निघतात सगळे कप्पे . मध्यभागी उचलायचा प्रयत्न केला तर फक्त मधले , त्यातल्या त्यात मोठे दोन कप्पेच फक्त हातात आले . काकू म्हणाली सगळंच बाहेर काढता येतं ते , काढ बाहेर म्हणजे सगळे नीट बघता येईल . मग बाकी उरलेला भाग सुद्धा बाहेर काढला , तर खाली एक मोठ्ठा कप्पा आणि उजवीकडे एक छोटासा कप्पा दिसला , पेटीच्या तळापर्यंत असलेले . 

                                सगळे नीट बघितले , काय असेल ही पेटी नक्की , विचार चालूच होते . काकू म्हणाली आजीची पैठणी होती त्यात , त्यामुळे वाटले , आजीची ठेवणीतील पातळं आणि वरचे छोटे कप्पे दागिने वगैरे ठेवण्यासाठी असतील . पण नक्की काय असेल ते मात्र समजत नव्हते . या सगळ्या गोष्टींचा खुलासा एकच व्यक्ती करू शकणार होती , ते म्हणजे दादा . मग त्या पेटीचे भरपूर फोटो काढून घेतले , सगळ्या बाजूने परत परत बघून घेतली .  

                                 घरी आल्यावर दादांना फोटो दाखविले . त्यांनी बघितल्याबरोबर सांगितले , ही पेटी म्हणजे त्यांच्या आजोबांची म्हणजे माझ्या पणजोबांचा वखारीवरचा गल्ला आहे . मी म्हटले त्यात तर लहान आईची पैठणी होती ठेवलेली . ते म्हणाले त्यांच्या आजोबांची लाकडाची वखार होती , त्या वखारीत रोख रक्कम आणि कागदपत्र ठेवण्याचा गल्ला होता तो . इतके भारी वाटले ते ऐकून , कारण अप्रत्यक्षपणे का होईना मला माझ्या पणजोबांच्या सहवासात राहत आले होते , त्याचा सहवास , स्पर्श अनुभवता आला होता . आपोआपच डोळे भरून आले ! ते फारच लवकर वारले , त्यामुळे वखार बंद झाली आणि मग हा गल्ला घरी आला असावा आणि त्याचा घरातच उपयोग करण्यात आला असावा . ते गेल्यानंतर त्याला पॉलिश सुद्धा केलेली नसेल खचीतच . पण बघून अजिबातच वाटत नाही तो शंभर सव्वाशे वर्ष जुना आहे ते . अगदी नवाचं वाटतो . फारच छान आहे अजूनही . पणजोबा फारच लवकर गेल्याने त्यांचा एकही फोटो नाही घरात . मात्र पणजीचा आहे , मोठ्ठा , फ्रेम करून लावलेला आहे भिंतीवर आमच्या मूळ गावाच्या घरामध्ये ! 

©आनंदी पाऊस 

(माझा वारसा)

२जुलै २०२१

लाकडी पेटी / गल्ला 

उघडल्यावर दिसणारे कप्पे 

मागील बाजू , झाकण उघडल्यावर ते पडून जाऊ नये 

म्हणून  छोटासा लाकडी आधार दिलाय 

आमची पणजी