पदार्थ - काटेरी हलवा (वारसा स्पर्धा)

पदार्थ - काटेरी हलवा 

(वारसा स्पर्धा)

                        आपले सगळेच पारंपरिक पदार्थ खूप कष्टाचे आणि बऱ्याच क्रिये-प्रक्रियेतून तयार होणारे असतात . याच कारणाने आजकाल काहीतरी सोप्पा मार्ग शोधून पदार्थ केले जातात . पण मग त्या पदार्थांतील आरोग्य मूल्य कमी होतात किंवा नष्टच होऊन जातात . पारंपरिक पदार्थ शरीराला कुठलीही इजा पोहचवत नाहीतच पण उलट पक्षी ते जर वेळोवेळी त्या त्या मौसमात केले आणि खाल्ले तर  औषधपाण्याची पण गरज पडत नाही . कारण त्या सगळ्यातच तितके औषधी गुण असतात . आणि चवीचा तर प्रश्नच नाही , एकदम अप्रतिमच ! 

                        हे झाले शारीरिक आरोग्य . पण हे मानसिक रित्या सुद्धा तुम्हाला निरोगी ठेवतात आणि जास्त बळकट करतात . कारण तो तो पदार्थ करायला वेगवेगळ्या प्रकारची चिकाटी , संयम , स्वच्छता , एकाग्रता गरजेची असते . ह्या सगळ्याच गोष्टी आपल्याला मानसिकरीत्या निरोगी राहण्यास गरजेच्या आहेत , ज्या आजकाल अजिबातच बघायला मिळत नाही आणि खूप गरजेच्या आहेत . ह्याच सगळ्या गोष्टी शिकविणारा एक पदार्थ म्हणजे काटेरी हलवा !

                          अगदी समजायला लागल्यापासून मी घरात हा काटेरी हलवा होत असताना बघत आलेय आणि थोडं मोठं झाल्यावर मी सुद्धा केलाय बऱ्याच वेळा ! आता करावासा वाटतो पण न करण्यासाठी बरीच कारण मी पुढे करते . पण या उपक्रमाच्या निमित्ताने मी मात्र मनाशी ठरविले आहे नक्की करून बघण्याचे ! आजकाल हा पदार्थ आणि शब्द ही बऱ्याच लोकांना माहिती नाहीये आणि तो घरी करता येतो हे सुद्धा ! हा फक्त संक्रांतीच्या वेळी केला जातो . संक्रांत म्हणजे थंडीचे दिवस , या दिवसात गरम पदार्थ खायला हवेत . त्यातील एक मुख्य म्हणजे तीळ . हा हलवा साधारणपणे तीळेवरच साखरेचा पाक चढवून केला जातो . आरोग्य मूल्याचा भाग .  

                         हा हलवा पूर्णपणे तयार होण्यासाठी रोज जर चार-पाच तास बसले , तर पाच-सहा दिवसात पूर्ण होते . खूपच हळू होणारी क्रिया आहे ही . दुसरा भाग म्हणजे अगदी छोट्या चमच्याने तीळा वर पाक चढवून अगदी हळुवार आणि सतत हलवत राहावे लागते याला . त्यामुळे सगळ्या तिळाला सारखे काटे येतात आणि तुटून जात नाही . जोरजोरात हलविले तर मात्र हे काटे नक्कीच तुटून जातात . आणि त्याची सुबकता निघून जाते . या सगळ्यासाठी खूप संयम , चिकाटी आणि बांधिलकी असावी लागते तुमच्याकडे . ती नसेल आणि हा पदार्थ केला की तो पदार्थचं हे सगळे शिकवून जातो .. मानसिक आरोग्य अन बळकटता !

                         पाक चढवताना हळुवार हाताने सतत हलवत राहावे लागते . तुमचे हात जर स्वच्छ नसतील तर तो हलवा पूर्णपणे काळवंडून जातो . स्वच्छता ! जे आज सगळीकडे कानीकपाळी ओरडून सांगितले जात आहे . पण हे तर आपल्या पूर्वजांनी सांगून ठेवले आहे . आपली ती परंपराच आहे . वारसा-परंपरेला पर्याय नाही . परंपरा आणि वारसा जपा आणि आरोग्यपुर्ण ,आनंदी आयुष्य जगा !

©आनंदी पाऊस 

(वारसा स्पर्धा)

एप्रील २०२०