Skip to main content

Posts

Showing posts from April, 2023

लद्दू सावकाराच्या वाड्यात आनंदी परी!(अभ्यासातून रंजन...)

  लद्दू सावकाराच्या वाड्यात आनंदी परी! (अभ्यासातून रंजन...) गेला काही काळ सातवाहनांचा अभ्यास चालू होता, त्यामुळे माझा कायमचा मुक्काम "प्रतिष्ठान" मध्येच होता. अगदी नागघाटापासून ते सातवाहनांच्या राजवाड्यापर्यंत सर्वत्र वावर चालू होता माझा. नृपती हालच्या 'गाहासत्तसई' मधून तर सातवाहनांच्या राज्यात कान्याकोपऱ्यात बागडायला मिळाले. भरूच पासून मच्छलीपट्टनम् पर्यंत तत्कालीन प्रवास झाला. सर्व प्रकारच्या कलेचा उच्चांक याची देही याची डोळा अनुभवता आला! सम्राज्ञी नागनिकेसोबत हितगुज करता आले. महाराष्ट्राचे सुवर्णयुगच अनुभवता आले! अर्थातच याचे सगळे श्रेय सातवाहनांचे आद्य संशोधक आदरणीय डॉ. रा. श्री. मोरवंचीकर यांनाच जाते! हा सगळा अनुभव आभासी पातळीवर असला तरी तो इतका चैतन्यमयी होता की, तो अनुभव एका क्षणाकरीताही आभासी असल्याचे भासलेच नाही! त्यामुळे प्रतिष्ठान सोडून, तिथून बाहेर पडावेसेच वाटेना... विरोधाभास असा की तरीही मला आजच्या पैठणला भेट देऊन नृपती सातवाहन, नृपती हाल, सम्राज्ञी नागनिका, तसेच इतर नृप तथा सम्राज्ञी यांची गाठ घेऊन, तिथे प्रतिष्ठ...

एक प्रवास-इतिहासाकडून आध्यात्माकडे (featured)

  एक प्रवास-इतिहासाकडून आध्यात्माकडे (featured) "इतिहास,  जल-संस्कृती   आणि  अध्यात्म"  नुकतेच या ग्रंथाचे प्रकाशन झालेय!   माझ्या गुरूंच्या, आदरणीय ऋषीतुल्य, संस्कृती पुरुष, आंतरराष्ट्रीय ख्यातीचे इतिहासकार अणि पुरातत्त्व संशोधक डॉ रा श्री मोरवंचीकर, यांच्या संशोधनात्मक लिखाणाचे, तसेच त्यांच्या इतिहास परिषदेच्या अध्यक्षीय व्याख्यानांचे शब्दांकित लेखन संकलन करून त्याचा एक सुरेख ग्रंथ साकार झाला! या ग्रंथाच्या अतिथी संपादक पदाचा भार सांभाळण्याची जबाबदारी अणि या ग्रंथास प्रस्तावना लिहिण्याचे भाग्य मला लाभले! बऱ्याच वाचकांची, ही प्रस्तावना वाचण्याची इच्छा आहे. या सगळ्या वाचकांच्या इच्छापूर्ती साठी, डॉ मोरवंचीकर यांची परवानगी काढून ही प्रस्तावना इथे प्रकाशित करत आहे.   " एक समृद्ध वृक्ष म्हणजे एक लहानसा जलसाठाच असतो!" अतिशय छोटेसे वाक्य , माझे गुरु म्हणजेच   लेखक आदरणीय ऋषीतुल्य, संस्कृतीपुरुष, आंतरराष्ट्रीय कीर्तीचे इतिहास आणि पुरातत्त्व संशोधक डॉ. रा. श्री. मोरवंचीकर यांच्या "शुष्क नद्यांचे आक्रोश" या पुस्तकातील. अतिशय सखोल आणि गहन अर्थ ...

भाग-७ (निवडक रा श्री मो)

  भाग-७   (निवडक रा श्री मो)  🌷🌷🌷 🪔🪔🪔 🌷🌷🌷 🌺🌺🌺 ज्ञानेश्वरीमध्ये उपयोजिलेला एकही शब्द हीन दर्जाचा,   मनाला बोचणारा, समाजबाह्य तथा रूढीबाह्य  असा शोधूनही सापडणार नाही.  त्यांचे निरुपण म्हणजे केवळ शब्दांचा फुलोरा नसून भाव-रसांचा,   ज्ञानेंद्रियांना तृप्त करणाऱ्या अमृतसरितेचा महापूर आहे. 🌺🌺🌺 🪔🪔🪔 🌺🌺🌺ज्ञानेश्वरी इतका लोकप्रिय ग्रंथ महाराष्ट्रात दुसरा आढळणार नाही.   ज्ञानेश्वरी समजो, न समजो, तिचं पारायण करण्याची संधी मिळो न मिळो, पण ज्ञानेश्वरी घरात असण्याचा आनंदही शब्दातीत आहे. घरात ज्ञानेश्वरी असणे म्हणजे मात्यापित्यांचे  विशेषतः माउलीच्या अस्तित्वाचे प्रतिक मानले जाते.🌺🌺🌺  🪔🪔🪔 🌺🌺🌺माऊली हे बिरूद लोकांनी स्वतःहून त्यांना अर्पण केलेले आहे.  म्हणून ज्ञानदेव शब्द उच्चारताच स्वतःच्या माऊलीची आठवण तर होतेच होते,  शिवाय आपल्या पाठीशी माऊली असल्याचा भास होतो.  ज्ञानेश्वरीचे पारायण करताना आपण ठायी-ठायी वात्सल्याने चिंब-चिंब होऊन जातो.  क्षणाक्षणाला गहिवरून येते. याची मोकळी प्रचीती आषाढीच्...